کشف نگارکَند ایلیمایی در اندیکا

به گزارش بهار زاگرس، نگارکَند ایلیمایی منحصربه‌فردی در ارتفاعات کوه منار شهرستان اندیکا کشف شد. ایوب سلطانی، مدیر پایگاه ملی منظر فرهنگی و صنعتی مسجدسلیمان، این کشف را یکی از مهم‌ترین شواهد باستان‌شناختی زاگرس مرکزی توصیف کرد و اعلام کرد این نگارکَند در بخش مرکزی اندیکا و بر روی صخره‌ای طبیعی حجاری شده است. این اثر که به دوره ایلیمایی‌ها (حدود ۲۲۰۰ سال پیش) تعلق دارد، از نظر محتوایی بی‌بدیل است و نمونه مشابهی در سراسر ایران وجود ندارد.

سلطانی توضیح داد که در مرکز این نگارکَند، هرکول با بدن تنومند و حالتی قهرمانانه ایستاده و مارهیدرا، هیولای چندسر افسانه‌ای، در سمت چپ او قرار گرفته است. در سمت راست هرکول، کاهن ایلیمایی با پوشش سنتی و دستان به حالت نیایش حجاری شده که به‌عنوان ناظر بر آداب و مناسک باستانی عمل می‌کند. این ترکیب نمادین، نبرد خیر و شر و نقش کاهنان در rituals مذهبی ایلیمایی‌ها را بازتاب می‌دهد و می‌تواند به بازشناسی نظام اعتقادی این تمدن بومی زاگرس کمک کند.

اندیکا به‌عنوان حلقه وصل زیست‌بوم‌های کوهستانی و دشت‌های پست زاگرس، بستری مناسب برای تعامل فرهنگ‌های ایلیمایی مرکزی و جنوبی بوده است. این نگارکَند که بر ارتفاعات قله کوه منار واقع شده، از نخستین نمونه‌هایی است که توسط سلطانی شناسایی و به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی معرفی گردید. مقاله علمی این کشف در مجله بین‌المللی سنوس پرسیکوس منتشر شده و مقدمات ثبت ملی آن در حال پیگیری است.

کشف نگارکَند ایلیمایی در اندیکا بخشی از بررسی‌های میدانی گسترده در زاگرس بختیاری است که محوطه‌ها، آرامگاه‌ها و نیایشگاه‌های ایلیمایی را آشکار می‌سازد. این آثار نشان‌دهنده وسعت قلمرو و استمرار حیات فرهنگی ایلیمایی‌ها در هزاره اول پیش از میلاد است. سلطانی بر لزوم حفاظت فوری از این سایت تأکید کرد و هشدار داد که بی‌توجهی به تهدیدهای طبیعی و انسانی می‌تواند این میراث را نابود کند.

این کشف نه تنها غنای باستان‌شناختی خوزستان را افزایش می‌دهد، بلکه به درک بهتر روابط فرهنگی ایلیمایی‌ها با تمدن‌های همسایه مانند هخامنشیان و هلنی‌ها یاری می‌رساند. وزارت میراث فرهنگی با تشکیل گروه کارشناسی، برنامه‌ای برای کاوش‌های تکمیلی و گردشگری پایدار در منطقه تدوین کرده است. اندیکا با آثار تاریخی مانند تنگ بتا و چلو، پتانسیل تبدیل به مقصد باستان‌شناسی برجسته را دارد.

حفاظت از چنین آثاری نیازمند همکاری محلی، ملی و بین‌المللی است. سلطانی از جوامع محلی خواست هرگونه نشانه‌ای از آثار باستانی را گزارش دهند تا از تخریب‌های غیرقانونی جلوگیری شود. این نگارکَند ایلیمایی، نمادی از هویت تمدنی زاگرس است که حفظ آن، وظیفه همگانی محسوب می‌شود.