الگوی اروپایی برای‌ نجات زاگرس ؛ جنگل‌های زاگرس شباهت زیادی با این سه کشور اروپایی دارند /چرا درختان زاگرس توان زادآوری ندارند؟ + اینفوگرافیک

به گزارش بهار زاگرس، جنگل‌های زاگرس با تأمین معیشت ۱.۵میلیون جامعه‌محلی و منبع ۴۰درصد آب کشور، وضعیت مناسبی ندارند و تراکم پوشش گیاهی‌شان به‌شدت کاهش یافته است. برداشت چوب برای تهیه زغال، چرای بی‌رویه دام، کشاورزی زیر اشکوب در کنار هجوم آفت‌ها، امکان زادآوری درختان جنگلی را از بین برده و یک‌پنجم مساحت جنگل‌های زاگرس در معرض نابودی قرار دارد. طرح ۴ساله نجات زاگرس در برخی شهرهای زاگرسی به‌صورت پایلوت به اجرا درآمده است. اجرای طرح «جنگلداری اجتماعی» قرار است بهره‌برداری سنتی مردم از جنگل‌ها را مدیریت کند. این طرح با تکیه بر پشتوانه علمی داخل و تجربه‌ موفق کشورهایی با پوشش جنگلی مشابه، مثل اسپانیا، فرانسه و ایتالیا تدوین و در همه عرصه‌های جنگلی زاگرس اجرا خواهد شد.

زاگرس پیر شده است

معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با اشاره به دلایل آسیب دیدن درختان زاگرس گفت:وابستگی بیش از ۵۰ درصد زندگی مردم و جوامع محلی حاشیه جنگل‌های زاگرس و بهره برداری سنتی از درختان، خشکسالی پی در پی، ریزگردها و در نتیجه، طغیان آفت ها و بیماری ها تعادل اکولوژیکی این عرصه جنگلی گسترده را برهم زده است. زادآوری بذری در این جنگل ها به شدت ضعیف و در حد صفر شده است. البته زادآوری انجام می شود اما فشار بیش از اندازه به جنگل از سوی جوامع محلی، مثل چرای دام و … باعث شده استقار زادآوری برای سال های بعد اتفاق نیفتد و عمده جنگل های زاگرس به سمت دیر زیستی رفته و پیر شده است.

یکی از نمونه‌های موفق که با کمک جامعه محلی در یکی از مناطق جنگلی کهگیلویه و بویراحمد و به‌مدت ۴سال به اجرا درآمد، قرق کامل بود. در قرق این محدوده هزارهکتاری از دامداری و کشاورزی و همچنین جمع‌آوری دانه‌های بلوط جلوگیری شد و سرشاخه‌زنی اتفاق نیفتاد. رویش طبیعی ۲میلیون نهال بلوط در این محدوده، نتیجه قابل‌توجهی بود که براثر این قرق کامل حاصل شد

نقی شعبانیان افزود: سند ملی احیای جنگل‌های زاگرس توسط سازمان منابع طبیعی در حال تهیه و تدوین است. بر این باو هستیم که توان علمی لازم در سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری وجود دارد و با همکاری دانشگاه ها و مردم محلی حاشیه جنگل ها، می توانیم این سند را در کمتر از ۵ سال اجرا کنیم. شرط اساسی برای احیای عرصه‌های جنگلی زاگرس، تخصیص اعتبارات کافی توسط دولت است. در طرح نجات درختان زاگرس باید «جنگلداری اجتماعی» را به اجرا درآوریم که بر اساس تجربه بسیاری از کشورها یکی از بهترین روش های مدیریت جنگل بوده است. یعنی جوامع محلی را در حفظ جنگل‌ها درگیر و شرایطی فراهم کنیم که احیای جنگل‌ها از نظر اقتصادی به نفع شهروندان باشد. درواقع، راه حل کلی نجات جنگل‌های زاگرس، برگرداندن تعادل اکولوژیکی به این عرصه است. یعنی باید سعی کنیم تعداد درختان جوان بیشتنر شود، زادآوری شکل بگیرد و مستقر شود؛ فشار بهره برداری سنتی کاهش پیدا کند و تاج پوشش و تعداد درهکتار این جنگل ها افزایش پیدا کند.»

تدوین طرحی نوین با مشارکت مردم

معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: «در حال تدوین طرح جنگلداری اجتماعی هستیم. این طرح با پشتوانه علمی داخل و تجربه دنیا در جنگل های مشابه ایران، مثل جنگل های فرانسه، ایتالیا و اسپانیا تهیه می شود. بخش های از این طرح البته به صورت پایلوت در برخی مناطق حاشیه جنگل های زاگرس در حال اجراست. هفته گذشته هم کارگروه ملی احیای جنگل های زاگرس با حضور محمد مخبر، معاون رئیس جمهور، علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، وزاری نفت، نیرو، جهاد کشاورزی و … برگزار شد و به نتایج نسبتا خوبی رسیدیم و این جلسات تا دستیابی به بهترین نتیجه ادامه خواهدداشت. خوشبختانه حساسیت های لازم در باره در دولت نسبت به حفظ و احیای جنگل ها وجود دارد و این حساسیت باید منجر به تخصیص اعتبار شود.»

وسعت جنگل های زاگرس در ۱۰ استان