چک لیست راهنمای فوری در شرایط جنگی برای محافظت از خانواده در شرایط بحرانی / از کیف اضطراری تا اقدامات فوری هنگام حمله+راهنمای جامع شرایط جنگی و بحرانی

شرایط جنگی، وضعیتی ناخواسته و پر از چالش است که می‌تواند زندگی عادی را مختل کند. در چنین مواقعی، داشتن آمادگی و حفظ آرامش، کلید عبور از بحران و محافظت از خود و عزیزانتان است. این مقاله جامع از وبسایت «وی مام» به عنوان یک راهنمای فوری در شرایط جنگی تهیه شده است تا با ارائه اطلاعات کاربردی و عملی، به شما کمک کند تا با آگاهی بیشتر، برای چنین شرایط دشواری آماده شوید و امنیت فردی و خانوادگی خود را تا حد امکان تامین نمایید. به خاطر داشته باشید که اطلاعات ارائه شده در اینجا بر اساس توصیه‌های عمومی ایمنی و تجارب مدیریت بحران است و همواره باید به دستورالعمل‌های رسمی مراجع ذی‌صلاح توجه ویژه داشته باشید.

آمادگی برای جنگ: چرا و چگونه باید آماده باشیم؟

هیچ‌کس خواهان وقوع جنگ و درگیری نیست، اما تاریخ به ما آموخته است که پیش‌بینی و آمادگی برای شرایط اضطراری می‌تواند تفاوت چشمگیری در نحوه مواجهه ما با بحران ایجاد کند. غافلگیر شدن در میانه یک وضعیت بحرانی، استرس و اضطراب را به شدت افزایش می‌دهد و توانایی تصمیم‌گیری صحیح را مختل می‌کند. در مقابل، داشتن یک برنامه مشخص و از پیش تعیین شده، حتی اگر ساده باشد، به شما کمک می‌کند تا با آرامش بیشتری عمل کنید و شانس بقا و حفظ سلامت خود و خانواده‌تان را افزایش دهید.

آمادگی برای جنگ جنبه‌های مختلفی دارد. این آمادگی تنها به جمع‌آوری آذوقه و وسایل محدود نمی‌شود، بلکه شامل آمادگی روانی، کسب دانش و مهارت‌های ابتدایی برای مواجهه با خطرات، و برنامه‌ریزی برای سناریوهای مختلف است. وقتی شما از قبل به این فکر کرده‌اید که در صورت وقوع یک اتفاق ناگوار چه اقداماتی باید انجام دهید، ذهن شما در لحظه بحران، سریع‌تر و موثرتر عمل خواهد کرد. این برنامه‌ریزی می‌تواند شامل شناسایی مکان‌های امن در خانه، تعیین مسیرهای احتمالی خروج از شهر، و توافق با اعضای خانواده بر سر یک نقطه قرار در صورت جدا شدن باشد. راهنمای فوری در شرایط جنگی که پیش روی شماست، تلاش دارد تا مهم‌ترین جنبه‌های این آمادگی را پوشش دهد.

کیف اضطراری: اولین سپر دفاعی شما در شرایط بحرانی

یکی از اولین و مهم‌ترین اقدامات برای آمادگی در برابر هرگونه وضعیت اضطراری، تهیه یک کیف اضطراری است. این کیف که گاهی “کیف نجات” یا “کیف ۷۲ ساعته” نیز نامیده می‌شود، مجموعه‌ای از وسایل ضروری است که به شما و خانواده‌تان کمک می‌کند تا در ساعات اولیه پس از وقوع یک حادثه، یا در صورت نیاز به ترک سریع خانه، نیازهای اولیه خود را برطرف کنید. این کیف باید همیشه آماده و نزدیک دست باشد، مثلاً در کمد نزدیک در خروجی، صندوق عقب ماشین، یا هر مکان دیگری که به راحتی قابل دسترس باشد.

لیست کامل وسایل ضروری کیف اضطراری:

محتویات کیف اضطراری باید با توجه به نیازهای خاص خانواده شما (تعداد افراد، سن، وضعیت سلامتی) تنظیم شود، اما برخی اقلام برای همه ضروری هستند. سعی کنید وسایل را در یک کوله‌پشتی محکم و ضدآب یا یک ساک مقاوم قرار دهید.

  • مدارک شناسایی و پول نقد: کپی و اصل مدارک مهم مانند شناسنامه، کارت ملی، پاسپورت، گواهینامه، کارت‌های بانکی، دفترچه بیمه و هرگونه سند مهم دیگر را در یک کیسه ضدآب قرار دهید. مقداری پول نقد نیز به همراه داشته باشید، زیرا ممکن است دستگاه‌های کارتخوان در شرایط بحرانی کار نکنند.

  • آب آشامیدنی: به ازای هر نفر، حداقل ۳ تا ۴ لیتر آب برای ۷۲ ساعت در نظر بگیرید. بطری‌های کوچک آب معدنی گزینه‌ی مناسبی هستند.

  • غذای فاسد نشدنی: غذاهای کنسروی آماده مصرف (مانند کنسرو لوبیا، ماهی، یا سبزیجات)، بیسکویت‌های پرانرژی، شکلات، مغزها، میوه‌های خشک، و پودر شیر خشک برای نوزادان یا کودکان کوچک. به تاریخ انقضای مواد غذایی توجه کنید و آن‌ها را به طور دوره‌ای تعویض نمایید.

  • داروهای ضروری و کمک‌های اولیه: داروهای تجویزی اعضای خانواده (به اندازه کافی برای حداقل یک هفته)، مسکن، داروی ضد اسهال، پماد سوختگی، مواد ضدعفونی کننده (بتادین یا الکل)، پنبه، گاز استریل، چسب زخم در اندازه‌های مختلف، باند نواری و کشی، و یک قیچی کوچک. داشتن یک کتابچه راهنمای کمک‌های اولیه نیز مفید است.

  • وسایل روشنایی و ارتباطی: یک چراغ قوه با باتری اضافه (ترجیحاً از نوع LED یا با قابلیت شارژ دستی)، شمع و کبریت یا فندک ضدآب. یک رادیوی کوچک باتری‌خور یا با قابلیت شارژ دستی برای دریافت اخبار و اطلاعات رسمی بسیار مهم است. همچنین، یک پاوربانک کاملاً شارژ شده برای شارژ تلفن همراهتان ضروری است. در صورت امکان، یک تلفن همراه ساده و قدیمی با سیم‌کارت مجزا نیز همراه داشته باشید.

  • ابزار و وسایل چندمنظوره: یک چاقوی سوئیسی یا ابزار چندکاره، طناب نازک اما محکم، نوار چسب پهن و محکم، کیسه زباله ضخیم (می‌تواند به عنوان زیرانداز یا پوشش ضدباران هم استفاده شود)، و سوت برای درخواست کمک.

  • پوشاک و وسایل بهداشتی: یک دست لباس زیر، یک دست لباس گرم و راحت (متناسب با فصل)، جوراب اضافه، پتوی نجات (پتوی فضایی که سبک و کم‌حجم است و گرما را حفظ می‌کند) یا یک پتوی مسافرتی سبک. وسایل بهداشت شخصی مانند مسواک، خمیردندان کوچک، صابون کوچک، دستمال کاغذی، و دستمال مرطوب. برای خانم‌ها، لوازم بهداشتی زنانه نیز ضروری است.

  • نقشه و قطب‌نما: یک نقشه کاغذی از شهر و منطقه خودتان و در صورت آشنایی، یک قطب‌نما. در شرایطی که دسترسی به GPS یا اینترنت ممکن نباشد، این وسایل می‌توانند راهگشا باشند.

  • وسایل مخصوص کودکان و سالمندان: اگر کودک خردسال، فرد سالمند یا بیماری در خانواده دارید، وسایل و داروهای مخصوص آن‌ها را فراموش نکنید. این می‌تواند شامل شیر خشک، پوشک، داروهای خاص، یا عینک اضافه باشد.

بهتر است لیستی از محتویات کیف را تهیه کرده و روی آن بچسبانید تا چیزی از قلم نیفتد و هر شش ماه یکبار، تاریخ انقضای داروها و مواد غذایی را بررسی و در صورت نیاز آن‌ها را تعویض کنید.

در شرایط جنگی، کودکان ممکن است دچار ترس شدید از صدای موشک و بمباران شوند که این موضوع تاثیر زیادی روی آرامش روانی آنها دارد. برای درک بهتر و راهکارهای مقابله با ترس کودکان از موشک، می‌توانید به مقاله تخصصی ما در این زمینه مراجعه کنید و نکات کاربردی را بیاموزید. این موضوع بخش مهمی از حمایت روانی کودکان در شرایط بحران است.

تصمیم‌گیری مهم: ماندن در خانه یا ترک شهر؟

راهنمای فوری در شرایط جنگی

یکی از سخت‌ترین تصمیماتی که ممکن است در شرایط جنگی با آن روبرو شوید، انتخاب بین ماندن در خانه یا ترک شهر است. هیچ پاسخ قطعی و یکسانی برای همه وجود ندارد و این تصمیم به عوامل متعددی بستگی دارد:

  • نوع و شدت تهدید: آیا منطقه شما مستقیماً درگیر جنگ است یا خطر غیرمستقیم وجود دارد؟ آیا حملات هوایی، زمینی یا توپخانه‌ای در جریان است؟

  • موقعیت جغرافیایی خانه: آیا خانه شما در یک منطقه استراتژیک، نزدیک به تأسیسات نظامی یا دولتی قرار دارد؟ آیا ساختمان شما از استحکام کافی برخوردار است؟

  • دستورالعمل‌های رسمی: مهم‌ترین عامل، توجه به اطلاعیه‌ها و دستورالعمل‌های صادر شده از سوی مراجع رسمی و نیروهای امدادی است. اگر دستور به تخلیه داده شد، باید در اسرع وقت اقدام کنید.

  • وضعیت اعضای خانواده: حضور کودکان خردسال، افراد سالمند، بیماران یا افراد کم‌توان می‌تواند بر تصمیم شما تأثیر بگذارد.

  • منابع و امکانات موجود: آیا به آب، غذا، و سرپناه امن در خانه دسترسی دارید؟ آیا امکان ترک ایمن شهر وجود دارد؟

  ماکروزومی جنین باعث زایمان زودرس میشه؟|جلوگیری از بزرگ شدن جثه در بارداری

مهم است که برای هر دو سناریو، یعنی ماندن در خانه یا ترک شهر، یک برنامه اولیه داشته باشید. با اعضای خانواده خود در مورد این برنامه‌ها صحبت کنید و وظایف هرکس را مشخص نمایید. همواره به اخبار و اطلاعیه‌های رسمی از منابع معتبر گوش دهید و از توجه به شایعات و اطلاعات تایید نشده پرهیز کنید. آمادگی ذهنی برای هر دو گزینه، به شما کمک می‌کند تا در لحظه تصمیم‌گیری، با آرامش و سرعت بیشتری عمل کنید.

اگر تصمیم دارید در خانه بمانید: پناهگاهی امن بسازید

اگر شرایط به گونه‌ای است که تصمیم به ماندن در خانه گرفته‌اید، یا امکان ترک خانه وجود ندارد، باید تلاش کنید تا محیط خانه را تا حد امکان امن سازید. هدف اصلی، ایجاد یک پناهگاه موقت و محافظت از خود در برابر خطرات احتمالی مانند انفجار، ترکش، یا فروریختن آوار است.

اقدامات فوری برای وقتی که صدای پهپاد یا انفجار شنیدید

در لحظه شنیدن صدای انفجار، آژیر خطر، یا حتی صدای غیرعادی پهپادها، حفظ خونسردی و اقدام سریع بسیار مهم است:

  • فوراً از پنجره‌ها و درهای شیشه‌ای دور شوید. حداقل دو متر فاصله بگیرید. شیشه‌های شکسته می‌توانند بسیار خطرناک باشند.

  • به هیچ وجه برای مشاهده یا کنجکاوی به بالکن، پشت‌بام یا کنار پنجره نروید. این کار شما را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد.

  • به امن‌ترین نقطه خانه پناه ببرید. این مکان می‌تواند اتاق‌های داخلی بدون پنجره (مانند انباری یا رختکن)، زیرزمین (اگر از استحکام کافی برخوردار است و خطر آبگرفتگی ندارد)، راهروهای مرکزی دور از دیوارهای خارجی، یا حتی زیر یک میز محکم و مقاوم باشد. کنار دیوارهای باربر داخلی نیز می‌تواند نسبتاً امن باشد.

  • روی زمین دراز بکشید و سر و گردن خود را با دست‌ها یا یک بالش بپوشانید. اگر در کنار دیوار هستید، به دیوار تکیه دهید.

  • در شب، چراغ‌ها را خاموش کنید تا توجه کمتری جلب شود. صدا را نیز تا حد امکان کم کنید.

  • اگر در یک ساختمان بلند زندگی می‌کنید، به طبقات میانی یا پایین‌تر بروید. از آسانسور استفاده نکنید و از راه‌پله‌ها تردد کنید. از رفتن به زیرزمین در صورتی که خطر آوار شدید یا فروریختن ساختمان وجود دارد، خودداری کنید مگر اینکه به عنوان پناهگاه رسمی اعلام شده باشد.

آماده‌سازی خانه برای وضعیت اضطراری طولانی‌مدت

اگر پیش‌بینی می‌کنید که باید برای مدتی در خانه بمانید، اقدامات زیر می‌تواند به افزایش ایمنی شما کمک کند:

  • ایمن‌سازی پنجره‌ها: با استفاده از نوار چسب پهن و محکم (مانند نوار چسب بسته‌بندی) به صورت ضربدری (+) یا ستاره‌ای (*) روی شیشه‌ها را بپوشانید. این کار از پخش شدن خرده شیشه‌ها در صورت شکستن جلوگیری می‌کند. کشیدن پرده‌های ضخیم یا نصب پتو یا تخته چوب روی پنجره‌ها نیز می‌تواند مفید باشد.

  • انتخاب “اتاق امن”: یک اتاق را به عنوان “اتاق امن” انتخاب کنید. این اتاق باید ترجیحاً بدون پنجره یا با کمترین پنجره، دور از دیوارهای خارجی و در داخلی‌ترین قسمت خانه باشد. وسایل ضروری مانند آب، غذا، کیف اضطراری، و وسایل سرگرمی را به این اتاق منتقل کنید.

  • آشنایی با تأسیسات: محل قطع شیر اصلی گاز، آب و کنتور اصلی برق را شناسایی کنید و نحوه قطع آن‌ها را یاد بگیرید. در صورت نشت گاز، بوی سوختگی سیم، یا آسیب به لوله‌های آب، باید بتوانید به سرعت آن‌ها را قطع کنید.

  • قفل کردن درها و پنجره‌ها: برای جلوگیری از ورود افراد ناشناس، همواره درها و پنجره‌ها را قفل نگه دارید.

  • آماده‌سازی خودرو (در صورت امکان): اگر خودرو دارید، باک بنزین آن را پر نگه دارید و آن را در محلی پارک کنید که خروج از آن آسان باشد (مثلاً رو به در خروجی پارکینگ).

  • ایمن‌سازی وسایل سنگین: وسایل سنگین و قابل سقوط مانند گلدان‌ها، قاب عکس‌های بزرگ، یا کتاب‌های سنگین را از بالای قفسه‌ها و کمدها بردارید یا به طبقات پایین‌تر منتقل کنید تا در اثر لرزش یا انفجار سقوط نکنند.

تامین آب و غذا در خانه برای شرایط جنگی

در شرایطی که امکان خروج از خانه برای خرید وجود ندارد، دسترسی به آب و غذای کافی حیاتی است.

  • ذخیره آب آشامیدنی: برای هر نفر در خانواده، روزانه حداقل ۳ تا ۴ لیتر آب آشامیدنی برای حداقل ۳ تا ۷ روز (و در صورت امکان بیشتر) ذخیره کنید. می‌توانید از بطری‌های آب معدنی پلمپ شده یا دبه‌های تمیز و مخصوص آب استفاده کنید. آب را در جای خنک و تاریک نگهداری کنید.

  • ذخیره آب برای مصارف بهداشتی: علاوه بر آب آشامیدنی، مقداری آب برای شستشو و بهداشت نیز ذخیره کنید. می‌توانید وان حمام یا تشت‌های بزرگ را پر از آب کنید.

  • ذخیره مواد غذایی: مواد غذایی کنسروی (مانند کنسرو حبوبات، تن ماهی، سبزیجات، میوه)، غذاهای خشک (مانند برنج، ماکارونی، عدس، لوبیا)، بیسکویت، نان خشک، عسل، مربا، و هرگونه ماده غذایی بسته‌بندی شده با ماندگاری بالا که نیاز به پخت و پز پیچیده یا یخچال ندارد، ذخیره کنید. به تاریخ انقضای مواد غذایی توجه کنید.

  • وسایل پخت و پز جایگزین: اگر احتمال قطعی برق و گاز وجود دارد، یک اجاق گاز مسافرتی کوچک (پیک‌نیکی) با کپسول گاز یدک یا مقداری ذغال و منقل (البته با رعایت کامل نکات ایمنی و تهویه مناسب در فضای باز) می‌تواند مفید باشد.

برای آمادگی بهتر در بحران‌ها، داشتن فهرستی از داروهای حیاتی و ضروری در شرایط جنگی می‌تواند جان شما و خانواده‌تان را نجات دهد. در مقاله‌ای جداگانه به معرفی این داروها و نحوه نگهداری صحیح آنها پرداخته‌ایم که مطالعه آن به شما کمک می‌کند در مواقع اضطراری بهتر آماده باشید.

اگر تصمیم به ترک شهر را دارید: برنامه‌ریزی برای خروج ایمن

گاهی اوقات، ماندن در خانه گزینه امنی نیست و تصمیم به ترک شهر و رفتن به یک منطقه امن‌تر، بهترین راهکار است. اما ترک شهر در شرایط جنگی نیز مخاطرات خاص خود را دارد و نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و هوشیاری است. عجله و بی‌برنامگی می‌تواند شما را با خطرات جدیدی روبرو کند.

پیش از خروج: چک‌لیست اقدامات ضروری

قبل از اینکه خانه را ترک کنید، مطمئن شوید که اقدامات زیر را انجام داده‌اید:

  • کیف اضطراری کامل: اطمینان حاصل کنید که کیف اضطراری شما و سایر اعضای خانواده کامل و حاوی تمام وسایل ضروری است. این کیف مهم‌ترین همراه شما در مسیر خواهد بود.

  • تعیین مسیر و مقصد: از قبل، حداقل دو یا سه مسیر خروج از شهر و یک یا چند مقصد نهایی (مانند خانه اقوام یا دوستان در شهرهای دیگر یا مناطق امن‌تر اعلام شده) را شناسایی کنید. وضعیت جاده‌ها ممکن است به سرعت تغییر کند، بنابراین داشتن گزینه‌های جایگزین مهم است.

  • بررسی وضعیت خودرو: اگر با خودروی شخصی سفر می‌کنید، از پر بودن باک بنزین، سالم بودن لاستیک‌ها (شامل لاستیک یدک)، و وجود ابزار اولیه تعمیر خودرو (جک، آچار چرخ) مطمئن شوید. سطح روغن موتور و آب رادیاتور را نیز بررسی کنید.

  • غذا و آب کافی برای مسیر: علاوه بر محتویات کیف اضطراری، مقداری غذا و آب اضافی برای مسیر (حداقل برای ۲ روز) همراه داشته باشید. ممکن است در طول مسیر به فروشگاه یا آب آشامیدنی دسترسی نداشته باشید.

  • کسب اطلاع از وضعیت مسیرها: در صورت امکان، از طریق رادیو، تلویزیون یا سایر منابع معتبر، از وضعیت امنیت و ترافیک مسیرهای خروجی مطلع شوید.

  • اطلاع‌رسانی: حتماً یک یا دو نفر از افراد مورد اعتماد (که در منطقه امنی هستند یا همراه شما نیستند) را از برنامه خروج، مسیر احتمالی و مقصدتان مطلع کنید و با آنها در تماس باشید.

  • لباس مناسب و کفش راحت: لباس‌هایی بپوشید که راحت، مقاوم و متناسب با فصل باشند. کفش‌های محکم و راحت برای پیاده‌روی احتمالی ضروری هستند.

در حین خروج: حفظ هوشیاری و آرامش در مسیر

هنگام حرکت در مسیر، حفظ هوشیاری، آرامش و رعایت نکات ایمنی بسیار مهم است:

  • زمان مناسب برای حرکت: ترجیحاً در روشنایی روز حرکت کنید. دید در شب محدود است و خطرات بیشتری وجود دارد. اگر امکان دارد، به صورت گروهی و با چند خودروی دیگر از آشنایان حرکت کنید.

  • پرهیز از مسیرهای خطرناک: از مسیرهای ناشناس، جاده‌های فرعی که از امنیت آنها مطمئن نیستید، و مناطقی که درگیری در آن‌ها گزارش شده یا احتمال حضور نیروهای متخاصم وجود دارد، دوری کنید. به تابلوها و علائم هشدار دهنده توجه کنید.

  • رفتار در ایست‌های بازرسی: در صورت مواجهه با ایست‌های بازرسی، آرامش خود را حفظ کنید، سرعت خود را کم کرده، چراغ‌های داخل خودرو را روشن کنید (در شب)، شیشه‌ها را پایین بیاورید و به دستورات مأمورین عمل کنید. از بحث و جدل یا هرگونه رفتار تحریک‌آمیز خودداری کنید. مدارک شناسایی خود را آماده داشته باشید.

  • مواجهه با خطر: اگر در مسیر با تیراندازی یا درگیری مواجه شدید، در صورت امکان با سرعت از منطقه دور شوید. اگر امکان دور شدن نیست، خودرو را در کنار جاده متوقف کرده، موتور را خاموش کنید و در کف خودرو پناه بگیرید. از خودرو خارج نشوید مگر اینکه ماندن در آن خطرناک‌تر باشد.

  • مراقبت از اعضای آسیب‌پذیر: توجه ویژه‌ای به کودکان، سالمندان، و افراد بیمار یا توان‌خواه داشته باشید. آنها ممکن است نیاز به مراقبت و حمایت بیشتری داشته باشند. اگر حیوان خانگی همراه دارید، برای امنیت و نیازهای او نیز برنامه‌ریزی کنید.

  • قفل درها و هوشیاری: درهای خودرو را قفل نگه دارید و نسبت به اطراف خود هوشیار باشید. از توقف در مکان‌های خلوت و ناامن خودداری کنید.

  • ارتباط و اطلاعات: در صورت امکان، از طریق رادیو یا تلفن همراه (اگر آنتن‌دهی وجود دارد) از آخرین وضعیت مطلع شوید.

  چرا با ویار خیار در بارداری پسر دار میشیم!؟ + بررسی ویار خیارشور و تست علمی

کمک‌های اولیه ضروری در شرایط جنگی که باید بدانید

راهنمای فوری در شرایط جنگی

در شرایطی که دسترسی به خدمات پزشکی ممکن است محدود یا با تأخیر باشد، داشتن دانش و مهارت‌های کمک‌های اولیه می‌تواند تفاوت بین مرگ و زندگی را رقم بزند. حتی یادگیری اصول اولیه نیز بسیار ارزشمند است.

  • اهمیت آموزش: اگر فرصت دارید، در دوره‌های آموزش کمک‌های اولیه شرکت کنید. این دوره‌ها مهارت‌های عملی و اعتماد به نفس لازم برای اقدام در شرایط اضطراری را به شما می‌دهند.

  • جعبه کمک‌های اولیه کامل: علاوه بر وسایل اولیه موجود در کیف اضطراری، یک جعبه کمک‌های اولیه جامع‌تر در خانه یا خودرو داشته باشید. این جعبه می‌تواند شامل باندهای بیشتر در اندازه‌های مختلف، پدهای استریل بزرگ، محلول ضدعفونی کننده (مانند بتادین)، پماد آنتی‌بیوتیک، آتل‌های کوچک یا نوارهای مخصوص آتل‌بندی، قیچی مخصوص بریدن لباس، و دستکش یکبار مصرف باشد.

  • اصول اولیه نجات‌بخش:

    • کنترل خونریزی: مهم‌ترین اقدام در بسیاری از جراحات، کنترل خونریزی است. با استفاده از یک پارچه تمیز یا گاز استریل، فشار مستقیم و محکمی روی محل خونریزی وارد کنید. اگر خونریزی شدید است، عضو مجروح را بالاتر از سطح قلب نگه دارید.

    • مراقبت از زخم‌های سطحی: زخم‌های کوچک را با آب و صابون (در صورت دسترسی) یا محلول ضدعفونی کننده تمیز کرده و با گاز استریل و چسب بپوشانید.

    • سوختگی‌ها: محل سوختگی را فوراً با آب سرد (نه یخ) به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه خنک کنید. از ترکاندن تاول‌ها خودداری کنید. روی سوختگی را با یک پارچه تمیز و مرطوب یا گاز استریل بپوشانید.

    • شکستگی‌ها: از حرکت دادن عضو آسیب‌دیده خودداری کنید. سعی کنید با استفاده از آتل‌های موقت (مانند تکه‌ای چوب یا مقوای ضخیم) و باند، عضو را ثابت نگه دارید.

    • تشخیص علائم شوک: رنگ‌پریدگی، پوست سرد و مرطوب، نبض سریع و ضعیف، تنفس تند و سطحی، و کاهش سطح هوشیاری می‌تواند از علائم شوک باشد. فرد را به پشت بخوابانید، پاهایش را کمی بالاتر از سطح بدنش قرار دهید (اگر آسیب به پاها یا ستون فقرات وارد نشده) و او را گرم نگه دارید.

به یاد داشته باشید که اقدامات کمک‌های اولیه، جایگزین مراقبت‌های پزشکی حرفه‌ای نیستند، بلکه اقداماتی موقتی برای حفظ جان و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت مصدوم تا رسیدن کمک‌های تخصصی هستند.

حفظ بهداشت در شرایط جنگی: پیشگیری از بیماری‌ها

در شرایط جنگی، به دلیل اختلال در زیرساخت‌ها مانند سیستم آب‌رسانی و دفع فاضلاب، خطر شیوع بیماری‌های عفونی افزایش می‌یابد. رعایت اصول بهداشتی برای حفظ سلامت خود و جامعه بسیار مهم است.

  • بهداشت دست‌ها: دست‌های خود را به طور مرتب با آب و صابون بشویید، به خصوص قبل از تهیه یا خوردن غذا و پس از استفاده از توالت. اگر آب و صابون در دسترس نیست، از محلول‌های ضدعفونی کننده دست بر پایه الکل (حداقل ۶۰ درصد الکل) استفاده کنید.

  • آب آشامیدنی سالم: فقط از آبی استفاده کنید که از سلامت آن مطمئن هستید. اگر به سلامت آب مشکوک هستید، آن را حداقل به مدت یک دقیقه بجوشانید یا از قرص‌های کلر مخصوص ضدعفونی آب (طبق دستورالعمل) استفاده کنید.

  • بهداشت مواد غذایی: مواد غذایی را در ظروف دربسته و دور از دسترس حشرات و جوندگان نگهداری کنید. قبل از مصرف میوه و سبزیجات، آن‌ها را به خوبی بشویید. از مصرف غذاهای مانده یا فاسد شده خودداری کنید.

  • دفع بهداشتی زباله و فضولات: زباله‌ها را در کیسه‌های دربسته جمع‌آوری کرده و در محلی دور از محل زندگی و منابع آب دفن کنید. برای دفع فضولات انسانی، در صورت عدم دسترسی به توالت بهداشتی، یک چاله به عمق حداقل نیم متر حفر کرده و پس از هر بار استفاده، روی آن را با خاک بپوشانید. این چاله باید حداقل ۳۰ متر از منابع آب فاصله داشته باشد.

  • کنترل حشرات و جوندگان: سعی کنید محیط زندگی خود را تمیز نگه دارید تا از تجمع حشرات و جوندگان که ناقل بیماری هستند، جلوگیری شود.

رعایت این نکات ساده می‌تواند به طور قابل توجهی از بروز بیماری‌های واگیردار و مشکلات بهداشتی در شرایط سخت جلوگیری کند.

نکات روانی و حیاتی برای بقا: حفظ روحیه و امید

جنگ و درگیری نه تنها جسم، بلکه روان انسان را نیز به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. ترس، اضطراب، ناامیدی، و خشم، احساسات طبیعی در چنین شرایطی هستند. اما حفظ روحیه، تاب‌آوری روانی و امید، از عوامل مهم برای بقا و عبور از این دوران سخت است.

  • پذیرش واقعیت و تمرکز بر کنترل‌پذیرها: به خودتان یادآوری کنید که این وضعیت، اگرچه دشوار، اما موقت است. سعی کنید انرژی خود را بر روی چیزهایی متمرکز کنید که می‌توانید کنترل کنید، مانند اقدامات ایمنی، مراقبت از خانواده، و حفظ آرامش درونی.

  • مدیریت استرس: روش‌های ساده‌ای برای کاهش استرس وجود دارد. تنفس عمیق (چندین بار دم عمیق از بینی و بازدم آرام از دهان) می‌تواند به آرامش سیستم عصبی کمک کند. صحبت کردن با دیگران در مورد احساساتتان، حتی اگر کوتاه باشد، مفید است.

  • حفظ یک برنامه روزانه: حتی در پناهگاه یا شرایط محدود، سعی کنید یک برنامه روزانه کوتاه و منظم برای خود و خانواده‌تان داشته باشید. این کار به حفظ ساختار ذهنی و کاهش احساس آشفتگی کمک می‌کند. زمان مشخصی برای بیدار شدن، صرف غذا، انجام برخی فعالیت‌ها (مانند مطالعه، بازی با کودکان، یا نظافت محدود) و خوابیدن در نظر بگیرید.

  • پرهیز از انزوا: انزوا می‌تواند احساسات منفی را تشدید کند. تا حد امکان با اعضای خانواده، همسایگان (اگر در یک پناهگاه مشترک هستید) یا دوستان (از طریق تماس تلفنی، اگر ممکن است) ارتباط برقرار کنید. حتی یک تماس صوتی ساده یا یک گفتگوی کوتاه می‌تواند بسیار موثر باشد.

  • محدود کردن پیگیری اخبار: اگرچه اطلاع از وضعیت مهم است، اما پیگیری مداوم اخبار، به خصوص تصاویر و گزارش‌های دلخراش، می‌تواند استرس و اضطراب را افزایش دهد. سعی کنید دریافت اخبار را به یک یا دو بار در روز و از منابع معتبر محدود کنید. از شایعات و اطلاعات تایید نشده دوری کنید.

  • فعالیت‌های مثبت و سرگرم‌کننده: در صورت امکان، به فعالیت‌هایی بپردازید که به شما احساس بهتری می‌دهند. این می‌تواند خواندن کتاب، نوشتن خاطرات، گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش (با صدای کم)، بازی‌های فکری، یا انجام کارهای دستی ساده باشد.

  • اهمیت امیدواری: حتی در تاریک‌ترین لحظات، حفظ امید بسیار مهم است. به توانایی خود و دیگران برای عبور از این بحران ایمان داشته باشید. تمرکز بر جنبه‌های مثبت کوچک و شکرگزاری برای چیزهایی که هنوز دارید (مانند سلامتی اعضای خانواده) می‌تواند به تقویت روحیه کمک کند.

  • کمک به دیگران: اگر توانایی و شرایطش را دارید، به دیگران کمک کنید. کمک کردن به دیگران می‌تواند احساس مفید بودن و کنترل را افزایش دهد و از تمرکز بیش از حد بر مشکلات شخصی جلوگیری کند.

  علائم واضح صد در صد جنین پسر از ماه اول بارداری +ویار قطعی جنین پسر و شکل شکم

به یاد داشته باشید که تاب‌آوری روانی یک مهارت است که می‌توان آن را تقویت کرد. این بخش از راهنمای فوری در شرایط جنگی تاکید دارد که مراقبت از سلامت روان به اندازه مراقبت از سلامت جسم اهمیت دارد.

آرامش کودکان را حفظ کنید

کودکان در شرایط جنگی بسیار آسیب‌پذیرتر هستند، زیرا درک کاملی از اتفاقات اطراف خود ندارند و به شدت به حمایت و آرامش بزرگسالان وابسته‌اند. حفظ آرامش کودکان و ایجاد فضایی امن برای آنها، یکی از مهم‌ترین وظایف والدین و سرپرستان در این شرایط است.

  • صداقت و سادگی در توضیح: با کودک خود با صداقت اما به زبانی ساده و متناسب با سن او در مورد وضعیت صحبت کنید. نیازی به ارائه جزئیات ترسناک یا پیچیده نیست. به او اطمینان دهید که شما مراقب او هستید و تمام تلاش خود را برای حفظ امنیت او انجام می‌دهید.

  • ایجاد احساس امنیت: حضور فیزیکی و عاطفی شما برای کودک بسیار مهم است. او را در آغوش بگیرید، نوازش کنید و به او بگویید که دوستش دارید. اجازه دهید نزدیک شما بماند و احساس کند که شما سپر حمایتی او هستید.

  • پاسخ به سوالات: کودکان ممکن است سوالات زیادی داشته باشند. با صبر و حوصله به سوالات آنها پاسخ دهید. اگر پاسخ سوالی را نمی‌دانید، صادقانه بگویید و به او اطمینان دهید که سعی می‌کنید اطلاعات بیشتری کسب کنید.

  • حواس‌پرتی با بازی و فعالیت: سعی کنید با بازی، نقاشی، خواندن داستان، یا انجام فعالیت‌های سرگرم‌کننده دیگر، حواس کودک را از اتفاقات ناگوار پرت کنید. این کار به کاهش استرس او کمک می‌کند.

  • اجازه بروز احساسات: به کودک اجازه دهید احساسات خود (ترس، گریه، نگرانی، یا خشم) را بروز دهد. احساسات او را سرکوب نکنید یا کوچک نشمارید. با همدلی به حرف‌های او گوش دهید و به او کمک کنید تا احساساتش را بشناسد و با آن‌ها کنار بیاید.

  • حفظ برنامه روتین: تا حد امکان، سعی کنید برنامه روزانه و روتین کودک (مانند زمان خواب، غذا، و بازی) را حفظ کنید. این کار به او احساس ثبات و امنیت می‌دهد.

  • محدود کردن دسترسی به اخبار: کودکان را از دیدن یا شنیدن اخبار و تصاویر خشونت‌آمیز و نگران‌کننده دور نگه دارید. از صحبت‌های نگران‌کننده و بحث‌های استرس‌زا در حضور آنها خودداری کنید.

  • الگوی آرامش باشید: کودکان به رفتار و واکنش‌های بزرگسالان بسیار حساس هستند. سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید، زیرا آرامش شما به کودک نیز منتقل می‌شود. اگر شما مضطرب و وحشت‌زده باشید، کودک نیز احساس ناامنی بیشتری خواهد کرد.

مراقبت از سلامت روان کودکان در شرایط بحرانی، سرمایه‌گذاری برای آینده آنهاست. ایجاد یک محیط امن و پر از محبت، حتی در سخت‌ترین شرایط، می‌تواند تأثیرات منفی جنگ را بر روی آنها کاهش دهد.

 

خلاصه راهنمای فوری در شرایط جنگی

بخش نکات کلیدی
آمادگی قبل از جنگ برنامه‌ریزی برای ماندن در خانه یا تخلیه، حفظ آرامش، آموزش مهارت‌های اولیه.
کیف اضطراری داروها، آب، غذای غیرفسادی، مدارک، پول نقد، چراغ قوه، سوت، لباس گرم.
تصمیم‌گیری برای ماندن یا رفتن وضعیت خطر، موقعیت جغرافیایی، دستورالعمل‌های رسمی، وضعیت خانواده.
اقدامات فوری وقتی انفجار شنیدید از پنجره دور شوید، به نقطه امن پناه ببرید، روی زمین دراز بکشید.
آماده‌سازی خانه ایمن‌سازی پنجره، انتخاب “اتاق امن”، آشنایی با سیستم‌های گاز، آب و برق.
تامین آب و غذا حداقل ۳-۴ لیتر آب در روز، ذخیره مواد غذایی غیرفسادی، داشتن وسایل پخت جایگزین.
خروج از شهر تعیین مسیرهای جایگزین، اطمینان از سلامت خودرو، همراه داشتن کیف اضطراری، مراقبت از اعضای آسیب‌پذیر.
کمک‌های اولیه کنترل خونریزی، مراقبت از زخم، سوختگی، شکستگی، علائم شوک.
حفظ بهداشت شستن دست، استفاده از آب سالم، دفع صحیح زباله، کنترل حشرات.
سلامت روان مدیریت استرس، حفظ برنامه روزانه، ارتباط با دیگران، محدود کردن اخبار.
مراقبت از کودکان صداقت در گفتگو، ایجاد احساس امنیت، بازی و سرگرمی، الگوی آرامش.

 

کلام آخر 

در زمان جنگ یا شرایط بحرانی، تأمین نیازهای اساسی برای بقا، ایمنی و سلامت اهمیت بسیار زیادی دارد. در ادامه، لیستی از مایحتاج و کالاهای اساسی آورده شده است که می تواند در چنین شرایطی به کار آید:

  • مواد غذایی و خوراکی ها (ماندگار و غیرقابل فساد)
  • برنج
  • آرد گندم
  • نان خشک یا بیسکویت خشک
  • کنسروها (تن ماهی، لوبیا، گوشت، مرغ، سبزیجات، میوه)
  • رب گوجه فرنگی
  • روغن خوراکی
  • نمک، شکر، چای، قهوه
  • خرما، کشمش، مغزها (گردو، بادام)
  • شیر خشک یا شیر پاکتی ماندگار
  • ماکارونی، رشته آش، بلغور
  • عسل یا مربا
  • آب آشامیدنی بسته بندی شده (برای حداقل ۷-۱۰ روز)
  • مواد انرژی زا (شکلات، بیسکویت پرکالری)
  • داروهای شخصی و نسخه ای
  • مسکن (استامینوفن، ایبوپروفن)
  • قرص ضداسهال، آنتی بیوتیک پایه
  • باند، چسب زخم، گاز استریل، بتادین
  • الکل ضدعفونی، ژل ضدعفونی کننده
  • ماسک، دستکش یک بارمصرف
  • صابون، شامپو، مسواک و خمیردندان
  • دستمال کاغذی و مرطوب
  • نوار بهداشتی یا پوشک کودک (در صورت نیاز)

وسایل ضروری و تجهیزات بقا

  1. چراغ قوه + باتری یدکی
  2. رادیو باتری خور یا هندکرنک (برای دریافت اخبار)
  3. پاوربانک یا شارژر خورشیدی
  4. کبریت یا فندک، شمع
  5. چاقو یا ابزار چندکاره (مانند چاقوی ارتشی)
  6. طناب، نوار چسب قوی
  7. کیسه خواب یا پتو گرم
  8. لباس گرم و اضافی
  9. کفش مقاوم
  10. کوله پشتی اضطراری

مدارک مهم و لوازم شناسایی

  1. اصل و کپی مدارک هویتی (شناسنامه، کارت ملی، پاسپورت)
  2. دفترچه بیمه
  3. پول نقد (در مبالغ خرد و متوسط)
  4. شماره تماس های ضروری
  5. دفترچه یا برگه یادداشت با خودکار/مداد

برای وسایل نقلیه (در صورت وجود خودرو)

  1. بنزین ذخیره در ظروف ایمن
  2. جعبه کمک های اولیه
  3. زنجیر چرخ، مثلث هشدار
  4. پتوی اضطراری، چراغ قوه، نقشه
  5. لاستیک زاپاس سالم و ابزار تعویض

آمادگی دفاعی شرایط جنگی

آمادگی دفاعی در زمان جنگ فقط مربوط به ارتش یا نیروهای مسلح نیست؛ مردم عادی نیز باید در حد توان، برای دفاع، بقا، حفظ جان و کمک به جامعه آماده باشند. در ادامه، شرایط و ابعاد مهم آمادگی دفاعی را به صورت منظم، کاربردی و قابل درک برای عموم مردم توضیح داده ام:

۱. آگاهی و آموزش عمومی

  • شناخت علائم هشدار حملات هوایی، شیمیایی یا بیولوژیکی
  • آموزش پناه گیری در زمان حمله هوایی (Drop, Cover, Hold)
  • آشنایی با نقشه های تخلیه اضطراری مناطق شهری
  • آموزش کار با کیت کمک های اولیه
  • برگزاری مانورهای خانوادگی و محلی

۲. تقویت ایمنی خانه و محل زندگی

  • تعیین نقاط امن در خانه (مثلاً زیرزمین یا دیوارهای داخلی مستحکم)
  • نصب درهای مقاوم تر و حفاظ های ساده
  • آماده سازی پناهگاه ساده (حتی با کیسه شن یا دیوار آجری)
  • بررسی خطرات احتمالی اطراف: شیشه های بزرگ، اشیای سقوط پذیر، کابل های برق

۳. آماده سازی کیت اضطراری دفاعی (Go Bag)

کیف قابل حمل برای خروج سریع شامل:

  • غذا و آب برای ۳ روز
  • کمک های اولیه
  • چراغ قوه و رادیو باتری خور
  • لباس گرم و ساده
  • ماسک تنفسی و دستکش
  • مدارک و پول نقد
  • چاقوی چندکاره یا ابزار سبک دفاع شخصی

۴. ارتباطات و هماهنگی

  • دانستن فرکانس رادیویی اضطراری کشور
  • شماره تماس های اضطراری (اورژانس، هلال احمر، پلیس)
  • برنامه ریزی برای تماس با اعضای خانواده در زمان قطع ارتباط
  • تعیین یک نقطه ملاقات در شهر (در صورت جدایی افراد خانواده)

 

۵. مقابله با حملات خاص (بیولوژیکی، شیمیایی، انفجاری)

  • استفاده از ماسک فیلتر دار یا ماسک پارچه ای + دستمال مرطوب
  • آموزش بستن درزها و تهویه خانه در زمان حمله شیمیایی
  • دوش گرفت